Zowel in het Brussels Gewest als elders is de bouwsector een grote verbruiker van hulpbronnen en een grote producent van afval. Om handvaten aan te reiken om de principes van de circulaire economie toe te passen bij nieuwbouw- en renovatieprojecten heeft het Gewest net een vademecum gepubliceerd over de integratie van circulariteit in overheidsopdrachten (Vademecum circulair bouwen, 2021). BeCircular maakt de balans op van dat document bestemd voor bouwheren die een circulaire werf willen opstarten.

In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest zijn de bouw en het gebruik van gebouwen goed voor 98% van de waterstromen, 75% van het energieverbruik, 65% van de broeikasgasemissies en 33% van de afvalproductie! Die vaststelling getuigt van de urgentie om een model te hanteren dat meer oog heeft voor de planeet en haar beperkingen.

Er is nog veel werk aan de winkel maar de transitie naar een circulaire bouwsector is aan de gang. Steeds meer actoren hebben begrepen dat die transitie niet alleen noodzakelijk is maar dat de sector en het Gewest er ook wel bij kunnen varen. Een gedemonteerd materiaal of onderdeel kan bijvoorbeeld worden hergebruikt op dezelfde of een andere werf. Dat hergebruik is soms arbeidsintensief en zorgt zo voor lokale tewerkstelling. Op die manier behoudt het Gewest de toegevoegde waarde van zijn hulpbronnen en beperkt het zelfs de transportstromen voor de invoer van materialen en de uitvoer van afval, en dus ook de impact op het milieu.

Het vademecum toont duidelijk aan dat een circulair gebouw er niet zomaar komt. Bij het ontwerp van nieuwe gebouwen is het cruciaal om ervoor te zorgen dat ze polyvalent gebruikt kunnen worden, om te denken aan hun onderhoud en, op termijn, de afbraak ervan. De bouwheren spelen een cruciale rol om die uitdagingen aan te gaan en om de overstap naar de circulaire economie te bevorderen, van bij de start tot aan het einde van het project.

Het vademecum dient als leidraad die de bouwheren kunnen volgen bij elke stap van hun circulaire project. Elk begrip dat in het document wordt aangehaald wordt vergezeld van voorbeelden van circulaire realisaties. Het vademecum omvat ook bronnen waarop bouwheren kunnen terugvallen als basis om hun circulaire aanpak nog verder uit te diepen. Het document is opgedeeld in twee grote delen: circulaire renovatie en  circulaire nieuwbouw. De thema’s die aan bod komen zijn:

Circulaire renovatie:

• Circulair programma
• Inventaris van hulpbronnen en afvalstromen
• Behoud van het bestaande
• Selectief slopen en demonteren
• In situ hergebruik
• Materialen die de bouw- en sloopsite verlaten

Circulaire nieuwbouw / uitbreiding:

• Veranderingsgericht en omkeerbaar ontwerpen
• Circulaire materiaal- en productkeuze
• Gegevensbeheer
• Uitbating en onderhoud
• Bijwerking van de inventarisgegevens

Benieuwd? Ontdek het vademecum circulair bouwen en andere bronnen over het thema ‘circulair en omkeerbaar bouwen’ hier!

Hebt u vragen over het vademecum? Stel ze aan Anne Paduart.

Het vademecum is een publicatie van de afdeling Energie, Lucht, Klimaat en Duurzame Gebouwen van Leefmilieu Brussel, in het kader van het Gewestelijk Programma voor Circulaire Economie (GPCE). Bij de redactie van het vademecum werd een beroep gedaan op een groep van experts afkomstig van belangrijke spelers in de Brusselse bouwsector (WTCB, Rotor, Cenergie, Architecture et Climat-UCL enz.).