Resultaten van de enquête over de circulaire economie bij ondernemingen

In opdracht van hub.brussels, het Brussels Agentschap voor de Ondersteuning van het Bedrijfsleven, voerde het onderzoeksinstituut Sonecom gedurende enkele weken bij de Brusselse bedrijven een onderzoek uit naar de bekendheid van de circulaire economie. Of ze nu bekend zijn met het concept van de circulaire economie of niet, passen veel Brusselse bedrijven enkele fundamentele beginselen toe – onder meer een rationeel gebruik van de hulpbronnen en de aankoop van duurzame producten – waarvan zij de voordelen naar waarde weten te schatten. In deze context komen de hulpmaatregelen van het Brussels Gewest als geroepen om hen te helpen een versnelling hoger te schakelen en een ware transitie tot stand te brengen.

In opdracht van hub.brussels, het Brussels Agentschap voor de Ondersteuning van het Bedrijfsleven, voerde het onderzoeksinstituut Sonecom gedurende enkele weken bij de Brusselse bedrijven een onderzoek uit naar de bekendheid van de circulaire economie. Of ze nu bekend zijn met het concept van de circulaire economie of niet, passen veel Brusselse bedrijven enkele fundamentele beginselen toe – onder meer een rationeel gebruik van de hulpbronnen en de aankoop van duurzame producten – waarvan zij de voordelen naar waarde weten te schatten. In deze context komen de hulpmaatregelen van het Brussels Gewest als geroepen om hen te helpen een versnelling hoger te schakelen en een ware transitie tot stand te brengen.

Vierhonderd representatieve bedrijven van het Brussels Gewest met een personeelsbestand van 1 tot 249 personen werden bevraagd over de circulaire economie, een handels- en productiesysteem dat in elke schakel van de levenscyclus van de producten (goederen en diensten) erop gericht is het rationeel gebruik van de hulpbronnen te verhogen, de milieu-impact te verminderen en tegelijk het welzijn van de mens te ontwikkelen. 

Uit de telefonische en online enquêtes die aan het begin van het jaar werden uitgevoerd, blijkt dat veel Brusselse bedrijven (74%) niet vertrouwd zijn met het concept van de circulaire economie. Dat neemt niet weg dat ze dit concept al op min of meer grote schaal toepassen, door er actief voor te zorgen hun afvalproductie terug te dringen en het gebruik van de hulpbronnen te beperken: 45% van de bedrijven die niet bekend zijn met het concept van de circulaire economie beperken hun gebruik van water, energie en grondstoffen en 32% van de bedrijven kopen duurzame producten.“Ook al verwelkomen we deze positieve trend, toch is die niet toereikend om het te kunnen hebben over een reële transitie naar de circulaire economie. »legt Patricia Foscolo ons uit, manager BU Sustainable Economy bij hub.brussels. We stellen inderdaad vast, zowel in Brussel als elders in Europa, dat de bedrijven, hoewel ze een rationeel gebruik van hun hulpbronnen voorop stellen, er inderdaad moeite mee hebben om hun product- of dienstenaanbod te veranderen. Dat betekent namelijk een moeilijke verandering van het business model. 

Om deze bedrijven te helpen productiever en efficiënter te zijn en de beginselen van de circulaire economie in hun economisch model te integreren (circulaire bevoorrading, hernieuwbare energiebronnen, verlenging van de levensduur van de producten, deeleconomie, functionaliteitseconomie), ontwikkelde het Brussels Gewest diverse steunmaatregelen ter bevordering van de transitie naar de circulaire economie: financiële steun, een cluster circulaire economie om de hefboomwerking van een collectief te benutten, en het in kaart brengen van het begeleidings- en financieringsaanbod voor de circulaire economie. Zo inventariseert de website www.circulareconomy.brussels veertig methodologische ondersteuningsmaatregelen aangeboden door een twintigtal publieke en private actoren, en een twintigtal financieringsinstrumenten aangeboden door een vijftiental actoren.

1 op de 3 ondernemers/onderneemsters die de beginselen van de circulaire economie onbewust toepassen, heeft behoefte aan methodologische of financiële steun. Business Pass Change for Green, opgericht in oktober ll., wil de steunmaatregelen voor de circulaire economie een betere zichtbaarheid en leesbaarheid geven. Met een aanbod van diverse praktische informatie en een vereenvoudigde toegang tot publieke en private steun, komt deze pass tegemoet aan een groeiende behoefte van de bedrijven aan informatie over de circulaire economie. Een vijftigtal bedrijven schreven zich al in om deze dienst te kunnen genieten.

CE = economie van de toekomst voor bijna 1 op de 2 ondernemers/onderneemsters

Mits de bedrijven op de nodige methodologische steun kunnen rekenen, kan de aanpak van circulaire economie renderend zijn. Dat is in ieder geval wat 64% van de bedrijven konden vaststellen die het concept van de circulaire economie kennen en toepassen. In de top 5 van de voordelen van de circulaire economie staan het rationeel gebruik van de hulpbronnen (44%), het terugdringen van afvalproductie (38%), klantenbinding (25%), kostenbeheersing (24%) en klantenwerving (23%).

En morgen? 43% van de ondernemers/onderneemsters die verklaren bekend te zijn met het concept van de circulaire economie, zien de CE in de komende jaren als een economische kans voor hun bedrijf. Ze menen dat de circulaire economie hun de mogelijkheid biedt zich van de concurrentie te onderscheiden, hun productiekosten te beheersen, hun klanten te binden, nieuwe klanten aan te trekken, partnerschappen te sluiten en het imago van hun bedrijf te verbeteren.

“Voor vrijwel één op de twee ondernemers/onderneemsters die vertrouwd zijn met het concept, is de circulaire economie een kans. Ze menen dat een versnelling hoger schakelen in de Brusselse circulaire economie mogelijk en zelfs aanbevolen is. Te veel bedrijven – 70% – die het concept van de circulaire economie kennen en toepassen, krijgen met moeilijkheden te kampen: moeilijkheid om de gepaste acties te bepalen, tijdnood, gebrek aan kennis over de CE, enz.Het is duidelijk dat voor de transitie naar een circulaire economie begeleiding en/of financiering nodig is. Het Brussels Gewest moet er dus voor zorgen de nodige zichtbaarheid te geven aan zijn al uitgebreid aanbod van steunmaatregelen en de ondernemers/onderneemsters via rolmodellen te wijzen op de positieve impact van de CE op het bedrijf, zijn werknemers en het milieu. ” aldus Isabelle Grippa, CEO van hub.brussels.

Rodolphe Paternostre, medeoprichter van Beer Food: “ondernemen in de circulaire economie is bijzonder motiverend want er is veel onderlinge steun. Wij kregen enorm veel hulp bij het opzetten van ons project, soms zelfs van personen die we niet kenden. Een project in de circulaire economie met een positieve impact op het milieu of op sociaal vlak, moedigt mensen nog meer om u te helpen“.

De circulaire economie is van toepassing op alle sectoren, inclusief de dienstensector.

Bij VO Event, een evenementenbureau, is de transitie al enkele jaren aan de gang. “Circulair zijn” vereist voor een dienstverlenend bedrijf als het onze een totale mentaliteitsverandering bij alle belanghebbenden, zowel bij medewerkers, klanten als leveranciers.  Al snel begrepen we dat het veranderen van de praktijken in ons vak, dat zeer vluchtig van aard is, nogal wat tijd zou innemen en we per fase moesten werken om ons die praktijken eigen te maken. Primordiaal daarbij is de voortdurende bijscholing van onze medewerkers om deze nieuwe expertise te verwerven en de bewustmaking van onze leveranciers en klanten”, aldus Alexandre Velleuer, managing director van VO Event. Dankzij de steun van het gewestelijk programma BeCircular, heeft VO deze transitie gebundeld in een toolbox dat het bedrijf binnenkort ter beschikking zal stellen van de sector in de hoop andere bedrijven aan te moedigen om hetzelfde pad te volgen. 

De 5 kernboodschappen van de enquête

1. De Brusselse bedrijven doen onbewust aan circulaire economie
2. De circulaire economie biedt economische kansen
3. De circulaire economie is van toepassing op alle bedrijfssectoren
4. De overheid en de media vervullen een essentiële rol
5. Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest biedt steunmaatregelen aan om de hindernissen te overwinnen op de weg naar de circulaire economie

Kerncijfers van de circulaire economie (CE) in het Brussels Gewest

• Van 2016 tot eind 2018 genoten 319 bedrijven in het kader van het GPCE een begeleiding in CE
• 194 bedrijven genoten van diverse steunmaatregelen ter bevordering van de transitie naar de circulaire economie
• 11,5 miljoen € is het bedrag van de totale financiering (projectoproepen Be Circular, Brucircle-fonds, Open Soon, financiering van onderzoek, enz.)