Kleine voedingsproducenten toegang bieden tot de markt en daarbij maatwerkbedrijven inschakelen, dat is het doel van Olivier van Cauwelaert, medeoprichter van de coöperatie Sociaago. Ontdek dit project rond duurzame logistieke hubs, een laureaat van BeCircular 2020 met stevige ambities voor een Brusselse voedingssector waarin meer plaats is voor inclusie en kwaliteit!  

Waaruit bestaat het project Sociaago?

Sociaago is een coöperatie gericht op de oprichting van logistieke hubs voor kleine producenten. Groothandels in de Brusselse distributieketen bevoorraden zich voor voornamelijk bij de grote producenten. De kleine producenten, die levende bodems met meer respect voor de biodiversiteit bewerken, ondervinden van hun kant heel wat moeilijkheden om toegang te krijgen tot de markt doordat ze te kleine volumes aanbieden en te weinig tijd en capaciteit hebben om zich met de logistiek bezig te houden.

Sociaago wil dus in actie komen tegen die problematiek door de producten van kleine producenten in de periferie van Brussel gezamenlijk beschikbaar te stellen voor kopers en consumenten. Concreet draait het project rond twee pijlers: enerzijds communicatie, door de kleine producenten via verkooppunten in de kijker te zetten, en anderzijds de logistiek om de producten van de verschillende producenten te verzamelen en elke bestelling op te volgen.

Naast toegang voor kleine producenten tot de commerciële markt werkt Sociaago ook rond sociale integratie dankzij Manufast, een Brussels maatwerkbedrijf dat het initiatief nam voor dit project.

Op welke manier past het project Sociaago binnen de circulaire economie?

Dat we een distributie op poten gaan zetten naar een reeks verkooppunten betekent dat we de producten niet alleen ter plaatste moeten krijgen, maar ook instaan voor wat terug moet komen. Dat moet je op verschillende niveaus zien. Er zijn verpakkingen die schoongemaakt moeten worden. Die kunnen via ons komen. Er zijn ook onverkochte producten waar wij een nieuwe bestemming voor zoeken in een poging om ze te valoriseren, om ze opnieuw in het circuit te brengen. Neem nu bijvoorbeeld brood. Wij kunnen ervoor zorgen dat daar paneermeel van gemaakt wordt of het ter beschikking stellen van Brusselse spelers die onverkocht brood gebruiken om er bier van te maken, champignons op te laten groeien … Wij willen ergens ook de speler zijn die alles samenbrengt omdat wij bij heel veel verkooppunten komen.

Op welke maatschappelijke uitdagingen wil het project een antwoord bieden? 

Tijdens de coronaperiode hebben we gemerkt hoe sterk afhankelijk het Gewest is voor haar voeding. Wat wij met de verschillende Brusselse instanties tot stand willen brengen is een kortere schakel tussen producenten die actief zijn in de periferie van Brussel en de stad. In Brussel zelf hebben we weinig producenten die op ‘levende bodem’ produceren, waar die kwaliteitsvolle bodem zorgt voor producten vol voedingsstoffen.

Wij willen een voedselgordel creëren voor het Brussels Gewest zoals dat het geval is in Luik of Namen. Brussel heeft die voedselgordel momenteel niet, waardoor we de stad enkel voeden via groothandelaars die werken met teelten op zeer grote schaal. Wij hebben onze gespecialiseerde tuinbouwers nodig die de verschillende segmenten van de Brusselse markt met gezonde producten bevoorraden. 

Hoe denkt u die logistieke hubs concreet uit te rollen?

Onze eerste ontwikkelingen zijn er voor de verwerkers van het Brussels gewest die op zoek zijn naar logistieke oplossingen. Hun vak bestaat erin een product te creëren, het voor te stellen en te verkopen maar de logistiek is vaak heel zwaar voor een kmo. Al heel snel hebben we aanvragen gekregen voor verse producten, groenten en fruit, kazen enz. Vandaag zijn we bezig met de indiening van een aanvraag bij Citydev om in Sint-Agatha-Berchem een groot depot te bouwen om al die duurzame logistiek te kunnen huisvesten. We gaan voor een omvattende evaluatie dus we testen een eerste concept uit voor het noordwesten van Brussel, en als dat goed werkt, gaan we andere hubs creëren in de vier hoeken van Brussel en samenwerken om in functie van de producenten te leveren.

Kan de betere toegang van kleine producenten tot de Brusselse markt een oplossing zijn om een volledig lokale voedselbevoorrading mogelijk te maken?

Op nationaal niveau vertegenwoordigen de bioproducenten 3% van het marktaandeel. Daarmee kun je geen volledige stad voeden, maar we spreken hier over een korte keten, met kleine producenten die in de kijker gezet worden, en uiteindelijk is dat het model. Ik weet dat we er niet in zullen slagen om heel Brussel te voeden maar we zullen er in ieder geval in slagen om voor wie dat wenst toegang te creëren tot gezonde voeding met, normaal gezien, producten die meer micro- en macronutriënten bevatten dan een vergelijkbaar product dat van een grote producent komt.

Hoe draagt een project als dit bij aan de transitie van het Gewest?

Wij willen dat ons project een referentie wordt, dat bewijst dat de aanleg van voedselgordels door samenwerking met kleine producenten kan werken, zelfs in een grote stad als Brussel. Met het ambitieuze dossier dat we net hebben ingediend bij Citydev.brussels zouden we ook de referentie moeten kunnen worden voor duurzame logistiek voor het Brussels gewest. We zullen in onze hub ook vierkante meters aanbieden aan andere bedrijven want die hub moet breder worden dan onze activiteit en een gewestelijke beweging in gang zetten.

Wat zijn de volgende stappen voor Sociaago?

Vandaag ontvangt Sociaago al zijn eerste bestellingen die van verwerkers komen. Voor de eerste kleine producenten zouden we klaar willen zijn tegen het tweede kwartaal van volgend jaar.  We krijgen binnenkort het akkoord voor ons gebouw. Daar voeren we de eerste zes maanden dan werken uit en dan zouden we moeten kunnen beginnen leveren tegen het hoogseizoen van 2022.